Zadłużenie to temat, który dotyka wielu osób i przedsiębiorstw. Czasem pojawia się pytanie: czy można przenieść dług na inną osobę i w ten sposób pozbyć się finansowego obciążenia? To zagadnienie nie jest proste, bo zależy od wielu czynników: rodzaju długu, zgody wierzyciela oraz sytuacji prawnej obu stron. W tym artykule wyjaśniamy, czy i kiedy można przekazać komuś swój dług, jakie obowiązują procedury oraz na co trzeba uważać.
Czym jest przeniesienie długu?
Przeniesienie długu, zwane również przejęciem długu, polega na tym, że inna osoba lub podmiot przejmuje odpowiedzialność za spłatę zobowiązania, które dotychczas ciążyło na pierwotnym dłużniku. W praktyce oznacza to, że osoba, która wcześniej była zadłużona, przestaje być stroną zobowiązaną wobec wierzyciela, a jej miejsce zajmuje nowy dłużnik.
Czy przeniesienie długu jest legalne?
Tak — w polskim prawie istnieje możliwość przeniesienia długu, ale tylko pod określonymi warunkami. Przede wszystkim konieczna jest zgoda wierzyciela. Bez niej żadne porozumienie między dłużnikiem a osobą przejmującą dług nie ma mocy prawnej wobec wierzyciela.
Warunki, które muszą być spełnione
Zgoda wierzyciela
Podstawowym warunkiem skutecznego przeniesienia długu jest pisemna zgoda wierzyciela. Wierzyciel ma prawo:
zaakceptować przejęcie długu,
odmówić zgody bez podania przyczyny,
zażądać dodatkowych zabezpieczeń od nowego dłużnika.
Umowa przejęcia długu
Strony (dłużnik i osoba przejmująca dług) powinny sporządzić umowę przejęcia długu, w której jasno określą:
przedmiot zobowiązania (np. pożyczka, kredyt, faktura),
warunki spłaty,
datę przejęcia,
dane wszystkich stron.
Umowa ta musi zostać zaakceptowana przez wierzyciela — najlepiej w formie pisemnej, choć prawo dopuszcza również formę dokumentową.
Kiedy najczęściej dochodzi do przeniesienia długu?
W ramach rodziny
Często przeniesienie długu odbywa się między członkami rodziny, np. gdy dziecko przejmuje zobowiązania rodzica lub partner przejmuje kredyt drugiej osoby po rozstaniu.
W przypadku sukcesji majątkowej
W sytuacji śmierci dłużnika, jego spadkobiercy mogą odziedziczyć nie tylko majątek, ale również długi — chyba że zdecydują się na odrzucenie spadku lub przyjęcie go z dobrodziejstwem inwentarza.
W relacjach biznesowych
W przypadku sprzedaży firmy lub restrukturyzacji przedsiębiorstwa, długi mogą być przekazywane nowemu właścicielowi w ramach umowy cesji lub przejęcia zobowiązań.
Czym różni się przejęcie długu od przystąpienia do długu?
Warto rozróżnić przejęcie długu od przystąpienia do długu:
Przejęcie długu – nowy dłużnik zastępuje starego i to on odpowiada za spłatę. Stary dłużnik przestaje być stroną zobowiązania.
Przystąpienie do długu – nowy dłużnik dołącza do obecnego dłużnika, a wierzyciel może żądać spłaty od obu osób.
Oba rozwiązania wymagają zgody wierzyciela, ale skutki prawne są zupełnie inne.
Jak wygląda procedura przeniesienia długu?
Krok 1: Sporządzenie umowy
Pierwszym krokiem jest przygotowanie umowy przejęcia długu — najlepiej z pomocą prawnika, aby zabezpieczyć interesy obu stron.
Krok 2: Uzyskanie zgody wierzyciela
Bez zgody wierzyciela, umowa nie wywoła skutków prawnych wobec osoby trzeciej. Zgoda powinna być jednoznaczna i najlepiej wyrażona na piśmie.
Krok 3: Potwierdzenie warunków spłaty
Nowy dłużnik powinien uzyskać potwierdzenie:
salda zadłużenia,
harmonogramu spłaty,
ewentualnych odsetek lub kosztów dodatkowych.
Czy można zmusić kogoś do przejęcia długu?
Nie. Przejęcie długu zawsze musi być dobrowolne. Żadna osoba nie może zostać prawnie zmuszona do przyjęcia cudzego zobowiązania finansowego — nawet członek rodziny czy małżonek (chyba że dług powstał wspólnie, np. w ramach kredytu hipotecznego).
Przeniesienie długu a wpisy w BIK
Jeśli dług zostaje przeniesiony na inną osobę, wcześniejszy dłużnik może zostać wykreślony z bazy BIK (Biura Informacji Kredytowej), o ile nowy dłużnik przejmuje całość zobowiązania i robi to z akceptacją wierzyciela. Jednak sam fakt podpisania umowy nie powoduje automatycznego wykreślenia danych — niezbędna jest aktualizacja zgłoszona przez wierzyciela.
Kiedy nie można przenieść długu?
Nie każde zobowiązanie da się przekazać innej osobie. Przeniesienie długu jest niemożliwe lub bardzo ograniczone, gdy:
istnieją zapisy w umowie zakazujące cesji lub przejęcia długu,
dług dotyczy zobowiązań osobistych (np. alimentów, grzywien),
wierzyciel nie wyrazi zgody,
nowy dłużnik nie posiada odpowiedniej zdolności kredytowej lub majątkowej.
Ryzyka i pułapki przy przejmowaniu długu
Dla osoby, która przejmuje dług, największym ryzykiem jest brak znajomości szczegółów zobowiązania. Może się okazać, że:
dług jest znacznie wyższy, niż wynikało z informacji przekazanych ustnie,
zawiera ukryte opłaty lub odsetki,
wiąże się z wcześniejszymi opóźnieniami i negatywną historią kredytową.
Dlatego przed przejęciem długu warto zażądać pełnej dokumentacji i – jeśli to możliwe – skonsultować się z prawnikiem lub doradcą finansowym.
Podsumowanie: Czy można przenieść dług na inną osobę?
Tak, przeniesienie długu na inną osobę jest możliwe, ale wyłącznie za zgodą wierzyciela. Niezależnie od motywacji – czy to pomoc bliskiej osobie, sukcesja majątkowa, czy rozwiązanie biznesowe – procedura musi być przeprowadzona zgodnie z prawem. Kluczowe jest zachowanie pisemnej formy, uzyskanie zgody wszystkich stron i świadomość ryzyk związanych z takim ruchem.
Znajomość swoich praw i obowiązków w tym zakresie może ochronić Cię przed nieprzyjemnymi konsekwencjami i pomóc w świadomym zarządzaniu zobowiązaniami finansowymi.
